Soorten van oedeem

Er zijn verschillende vormen van oedeem. Over het algemeen kan er onderscheid gemaakt worden in drie vormen: lymfoedeem, veneus oedeem en lipoedeem.

– Lymfoedeem. Bij lymfoedeem is er meer vocht in het lichaam dan kan worden afgevoerd. Dit ontstaat als gevolg van een verstoring in het lymfesysteem: de lymfevaten zijn niet langer in staat om het lymfevocht voldoende af te voeren. Er kan een onderverdeling gemaakt worden tussen primair (aangeboren) en secundair (als gevolg van een aandoening) lymfoedeem. Een voorbeeld van secundaire oorzaken zijn borst-, buik- of liesoperaties waarbij er lymfeklieren zijn verwijderd.

– Veneus oedeem. Bij veneus oedeem is er sprake van een verminderde werking van het afvoerende (veneuze) deel van de bloedsomloop. De kleppen in de aderen werken niet meer optimaal, waardoor de druk op de aderen toeneemt. Deze vorm van oedeem bevindt zich veelal in de benen. Voorbeelden van symptomen die kunnen optreden zijn een moe gevoel in de benen, dikkere enkels, spataderen, wondvorming en bruine en witte verkleuringen.

– Lipoedeem. Bij lipoedeem is er een verstoorde aanmaak van vetcellen. Het betreft dus niet ophoping van vocht, maar voornamelijk van vetcellen. Deze ongelijkmatige vetverdeling zie je voornamelijk in de lichaamsregio’s heupen, dijen, onderbenen of armen. De oorzaak van lipoedeem is nog onbekend. Het lijkt erop dat erfelijke factoren en vrouwelijke hormonen een rol spelen. Lipoedeem komt dan ook alleen bij vrouwen voor. Kenmerkend voor deze vorm van oedeem is dat de vetophoping symmetrisch is.

Welke behandeling kun je verwachten?

Oedeemtherapie kent verschillende behandelinterventies, zoals eerder genoemd. Hieronder worden de verschillende behandelopties nader toegelicht:

– Voorlichting. Voorlichting bestaat veelal uit uitleg over leefregels, huidverzorging, voeding en preventie. Daarnaast worden er gerichte adviezen gegeven omtrent het opbouwen van jouw dagelijkse activiteiten. De fysiotherapeut houdt hierbij rekening met jouw zelfmanagement. De juiste omgang met oedeem is namelijk een essentiële rol in het herstel.

– Manuele lymfedrainage. Manuele lymfedrainage is een massagetechniek waarbij de afvoer van lymfevocht wordt gestimuleerd in het betreffende lichaamsdeel. De massage bevordert tevens de functie van overige lymfevaten en lymfeklieren in het lichaam.

– Lymfetaping. Lymfetaping is een methode waarbij gebruik wordt gemaakt van medical tape . Dit is een elastische tape die op de huid wordt aangebracht. Door middel van de tape wordt de huid licht opgetild, waardoor de afvoer van afvalstoffen in de lymfebanen gestimuleerd wordt. Daarnaast kan lymfetaping bijdragen aan het stimuleren van de doorbloeding en het versoepelen van littekenweefsel.

– Compressie. Compressie kan op twee verschillende manieren worden ingezet. In eerste instantie kan de fysiotherapeut zwachtelen. Door middel van een bandage wordt er hierbij continue druk en ondersteuning gegeven aan de afvoer van het lymfoedeem. Het zwachtelen gebeurt vaak in samenwerking met de huisarts of de thuiszorg. Vervolgens kunnen er therapeutisch elastische kousen (steunkousen) aangemeten worden. Wanneer het vocht grotendeels weg is door de zwachtels, kunnen de steunkousen ervoor zorgen dat het vocht niet weer terug kan komen.

– Oefentherapie. Oefentherapie kan bestaan uit bewegings- en ademhalingsoefeningen. De precieze invulling van oefentherapie is afhankelijk van de klacht. De fysiotherapeut zal samen met jou kijken naar een individueel oefenschema passend bij jouw klacht.